Male boginje predstavljaju zarazno oboljenje iz grupe osipnih groznica. Uzročnik je RNK virus koji pripada rodu Morbilli virusa.
Bolest je bila poznata još u 7. veku. Prve zapise dao je persijski lekar Al Razi opisavši male boginje kao „mnogo strašnije od variole“. Značajna otkrića usledila su tek u 19. veku zahvaljujući Peteru Ludvigu Panumu, a već početkom narednog Anderson i Goldberger utvrdili su virusnu prirodu morbila.
Tokom 1954. godine Enders i Peebels su izolovali virus. Što je 4 godine kasnije dovelo do otkrića uzročnika bolesti. Ovaj podatak omogućio je razvoj vakcine koja se od 1963. godine primenjuje kao značajan vid prevencije oboljevanja.
Kako se prenose male boginje?
Male boginje su jedna od najzaraznijih bolesti. Što potvrđuju i statistički podaci. Naime, jedna bolesna osoba može da zarazi i do 20 drugih.
Visok stepen zaraze omogućen je brzim i lakim prenošenjem. Virus nije otporan u spoljašnjoj sredini, te je čovek jedini prirodni rezervoar. Prenosi se najčešće kapljičnim putem, odnosno kijanjem i kašljanjem obolelih, kao i direktnim kontaktom sa obolelom osobom. Neretko, može da se prenese i indirektnim putem preko sveže kontaminiranih predmeta.
Period inkubacije se kreće od 10 do 12 dana. Pri čemu je osoba najzaraznija 4 dana pre pojave prvih simptoma i 4 dana nakon izbijanja ospica.
S obzirom da male boginje pogađaju u najvećoj meri decu, obično u zimskom periodu lekarska ordinacija Braće Jerković, Dr Nestorov vam otkriva kako na vreme da prepoznate simptome.
Male boginje se razvijaju kroz faze
Početni, kataralni stadijum obuhvata period od pojave prvih simptoma do izbijanja ospi. Traje 3 do 4 dana. Prvi znaci su povišena telesna temperatura, gubitak apetita, malaksalost. Mogu se javiti i povraćanje i dijareja koji su praćeni jakim bolovima u trbuhu, najčešće u predelu slepog creva.
Simptomi se iz dana u dan pojačavaju. Da bi se na kraju početne faze razvile Koplikove mrlje, koje su lokalizovane na sluzokoži usne duplje tako da podsećaju na stomatitis.
U narednoj fazi nastaje karakteristični osip. Upravo je on vodeći klinički simptom malih boginja. Pojavljuje se, najpre, na glavi, tj. iza ušiju, a ubrzo zahvata lice i vrat. Osip se širi od glave ka donjim delovima tela. U istom smeru se i povlači.
Koža zahvaćena osipom je topla, meka i vlažna, a temperatura tela veoma visoka – čak i do 40 stepeni Celzijusovih. Ove simptome prati izraženo curenje iz nosa i suzenje očiju.
Nakon 6. dana nastaje stadijum ljuštenja i rekonvalescencije. U ovoj fazi dolazi do naglog pada temperature i nestanka simptoma. Dok osip bledi i u narednim danima dolazi do perutanja kože.
Da li su opasne?
Iako se u većini slučajeve male boginje uspešno leče, ukoliko je slab imuni sistem mogu da dovedu do komplikacija. Upala pluća i upala uha su neke od njih. Mada se mogu javiti i ozbiljnije posledice kao što je upala mozga (encefalitis) koja može da dovede i do smrtnog ishoda.
Istraživanja pokazuju da u razvijenim zemljama od 100 obolelih umre jedan pacijent, a u nerazvijenim i do 5. Imajući ovo u vidu, male boginje ne treba olako shvatiti, već je neophodno strogo pridržavanje saveta lekara. Lečenje obuhvata lekove za ublažavanje simptoma, mirovanje i higijensko dijetetski režim.
Ukoliko ste kod svog mališana primetili neki od navednih simptoma, može vam pomoći dečiji lekar lekarske ordinacije Dr Nestorov. Osim klasičnog, na raspolaganju vam je i online zakazivanje pregleda u bilo koje doba dana.