Ultrazvuk je danas sveprisutan u medicini i bitan je deo medicinske prakse. Sastoji se od transduktora, koji se postavlja direktno na površinu tela. Kada zvučni talasi iz sonde dođu do željenog organa, pretvaraju se u sliku, koja se direktno manifestuje na ekranu.
Široko je primenjiv u dijagnostici kod mnogih vrsta medicinskih stanja, kao i proceni tretmana koji treba primeniti kod pacijenta.
Ultrazvuk i njegova istorija
James Willocks, kolega čuvenog Ian Donalda, začetnika ultrazvučne dijagnostike, govorio je o ultrazvuku kao bezbolnoj, sigurnoj i pouzdanoj dijagnostičkoj metodi, čiji je uspeh u medicini već 40 godina zapanjujuć.
Prve ultrazvučne mašine, proizvedene pre skoro pola veka, bile su glomazne i sa ograničenim funkcijama. Kako je vreme prolazilo, one su postale sofisticiranije, široko primenjive i sa nekoliko funkcija, koje uključuju mobilnost i širok spektar dijagnostičkih primena.
Ultrazvuk i njegove vrste
Postoje različite vrste ultrazvučnog skeniranja, to je pre svaga spoljašnje, unutrašnje i endoskopsko, u zavisnosti od dela tela koji se ispituje.
Spoljašnji ultrazvuk
Spoljašnji ultrazvuk podazumeva stavljanje sonde na spoljašnji deo tela i njegovo pokretanje preko delova koje je potrebno ispitati. Gel koji se nanosi, treba da omoći njeno nesmetano kretanje, kako bi se osigurao neprekidan kontakt između senzora na transduktoru i same kože.
Ultrazvučni talasi koji se dobijaju iz sonde prolaze kroz kožu i daju sliku na ekranu, preko koje se jasno može videti željeni organ.
Spoljašnji ultrazvuk se koristi za ispitivanje fetusa, stanja reproduktivnih organa, kao i srca, jetre, žučne kese i bubrega.
U prva tri meseca trudnoće neophodno je da bešika bude puna. To je zato što je materica i dalje veoma mala, a puna bešika je postavlja u poziciju da nije tako duboko u karlici, čime se omogućava bolje snimanje fetusa.
Kada je trudnoća starija od tri meseca, materica se ne ograničava na karlicu što daje mogućnost lakšeg uočavanja fetusa.
Ultrazvuk žučne kese i pankreasa podrazumeva isključivanje konzumiranja hrane i pića, četiri sata pre ispitivanja.
Spoljašnji ultrazvuk ne izaziva nikakve nelagodnosti. Jedina neprijatnost može biti hladnjikavi gel, koji se radi lakšeg kretanja transduktora, razmazuje po koži.
Unutrašnji ultrazvuk
Unutrašnji ultrazvuk podrazumeva postavljanje ultrazvučne sonde kroz vaginu ili rektum. Transvaginalna sonda omogućava bolju vizualizaciju materice, čak i kada je bešika prazna. Sa njom se detaljnije može ispitati prostata, pa čak i ciljano uzimanje dela tkiva za biopsiju. Ovaj vid ultrazvučnog pregleda je potpuno bezbedan i bezbolan.
Endoskopski ultrazvuk
Endoskopski ultrazvuk podrazumeva korišćenje medicinskog instrumenta, takozvanog endoskopa. Endoskop je tanka, duga, fleksibilna cev, sa kojom se preko usta može ispitati grlo ( jednjak), stomak i tanko crevo. Sa izvorom svetlosti na kraju, omogućava detaljan uvid u navedene organe i njihovo stanje.
Endoskopija za neke pacijente može biti neprijatna, zato im se pre procedure daje blagi sedativ i analgetik, kako bi tokom pregleda bili relaksirani i opušteni.
Ultrazvuk i njegove koristi
Ultrazvuk je u dijagnostici veoma široko primenjiv. Pre ultrazvuka, zdravlje fetusa se utvrđivalo osluškivanjem njegovog srca kroz stetoskop.
Sa pojavom ultrazvuka, informacije o stanju ploda su značajno veće. Lekari su u mogućnosti da vide tačne mere fetusa, što je značajno u određivanju termina porođaja, prati se rast bebe, proveravaju njene eventualne strukturalne abnormalnosti i rad srca.
Detekcija i procena izraslina u ženskim reproduktivnim organima, poput mioma, cista na jajnicima ili tumora, je od neporcenjivog značaja.
Ultrazvuk je svoju primenu našao i u procenjivanju stanja srčanog mišića. Koristi se za ispitivanje veličine srca, srčanih komora, zalizaka, kao i protoka krvi kroz njega. Ova vrsta ultrazvuka naziva se ehokardiografija i koristi se i za dijagnozu srčanih anomalija fetusa pre samog rođenja (fetana ehokardiografija).
Ultrazvuk se koristi i u dijagnostici tromboze dubokih vena, što je bitno u detektovanju krvnih ugrušaka (trombova) u njima. Tromb se može osloboditi i otići do pluća, uzrokujući plućnu emboliju, koja je potencijalno opasna po život. Zato je njihova pravovremena detekcija od krucijalnog značaja!
Ultrazvučna dijagnostika je primenjiva i kod ispitivanja abnormalnih stanja i u drugim organima, uključujući jetru, žučnu kesu, pankreas, bubrege, bešiku, prostatu, testise, dojke, tiroide, limfne čvorove, kožu, zglobove i oči.
Procedura poput biopsije, u kojoj se uzima uzorak tkiva za analizu, vrši se pod ultrazvučnim nadzorom. Ultrazvuk se koristi za pravilnu lokaciju mesta sa kojeg je uzorak neophodno uzeti.
Ultrazvuk i njegova ograničenja u primeni
Ograničenja se tiču njegovih svojstava, jer ultrazvučni talasi ne mogu proći kroz kosti, vazduh ili gas. Zato ultrazvuk delova tela poput mozga, koji je okružen kostima lobanje, nije moguće videti. U te svrhe se koriste druge, preciznije metode, poput CT skenera i MRI magnetne rezonance.
Lekarska ordinacija Dr Nestorov pruže medicinske usluge i dijagnostiki dostupnu svima. Uz stručni medicinski tim i vrhunske medicinske aparate tu smo da zajedničkim snagama prebrodimo probleme i odagnamo sumnje.
Zdravlje je najveće bogatstvo!